Aşağı ətrafların varikoz genişlənmiş damarları nədir?

Aşağı ətrafların varikoz genişlənmiş damarları damar divarının elastikliyində azalma və damarların qapaq aparatının pozulması ilə əlaqədar xarakterizə edilən xroniki bir xəstəlik sayılır. Dünyanın hər yerindən olan bir çox tədqiqatçıların fikrincə, varikozun inkişaf mexanizmi yalnız insana aiddir. Onlar varikoz damarların inkişafını insanların iki ayaq üstündə düz vəziyyətdə hərəkət etməsi ilə əlaqələndirirlər. Damar genişlənməsi yalnız insanlarda baş verir. Heyvanlar bu xəstəlikdən təsirlənmirlər, çünki heyvanlar 4 pəncə üzərində hərəkət edirlər. Əslində şaquli vəziyyətdə qalanda qanın ürəyə çatması yerin cazibəsini aradan qaldırmalıdır. Bu vəziyyət bədəndə normal qan axınını çox çətinləşdirir. Ayaqlardan bədənin yuxarı hissələrinə qan axını üçün “vena-əzələ” nasosu işləyir. Onun fəaliyyət prinsipi nəticəsində aşağı ətrafların əzələləri fəal şəkildə müqavimət göstərdikdə, qanı yuxarı ötürür.

Ayaqlarda qan dövranı necə baş verir?

Qanın aşağı ətraflardan (qravitasiya təzyiqi səbəbindən) geri qayıtmadığını təmin etmək üçün qapaq aparatı damarlarda fəaliyyət göstərir. Qapaq aparatı yaxınlaşır və qanın bir istiqamətdə yuxarıya doğru axmasına imkan verir. Normalda qanın böyük hissəsi dərin damarlardan keçir və ürəyə daxil olur. Kiçik bir hissə (ümumi 15-20%) səthi damarlar vasitəsilə axın edir. Varikoz xəstəliyinə meyilli olan damarlar səthi damarlar hesab olunur. Genişlənmiş damarların müalicəsi zamanı məhz cərrahi üsullarla qan axını sistemindən çıxarılacaq damarlar səthi damarlardır. Səthi damarların çıxarılması ciddi nəticələrə gətirib çıxarmır, çünki aşağı ətrafların dərin damarları onların funksiyalarını öz üzərinə götürür. Bu, səthi və dərin damarları özləri arasında birləşdirən kiçik damarlar səbəbindən mümkündür. Bu vəziyyətdə əgər varikoz genişlənmiş damarlar vaxtında çıxarılmırsa, aşağı ətraflarda qan dövranı əhəmiyyətli dərəcədə zəifləyər və xəstəliyin ciddi fəsadları meydana çıxa bilər. Buna görə də, əgər həkim-fleboloq ayaqlarda genişlənmiş damarlar müşahidə edərsə, müalicəni gecikdirmək olmaz. Əməliyyat zəruridirsə, əməliyyatın ağırlaşmasının riskləri varikoz genişlənmiş damarlarının vaxtında müalicə edilməməsinin ağırlaşması riskindən daha aşağı olduğunu anlamaq lazımdır.

Aşağı ətrafların varikoz genişlənmiş damarları dünyanın müxtəlif yerlərindən çox sayda insandan təsirlənir. Varikoz xəstəliyi hər yerdə vardır ki, bu da həm qadınlarda, həm də kişilərdə özünü göstərir. Ancaq qadınların daha çox varikoz damarlarından əziyyət çəkdiyini qeyd etmək lazımdır.